XEROSTOMIE DROGE MOND
(31-12-2010)
XEROSTOMIE DROGE MOND
HYPOSIALIE TE WEINIG SPEEKSELPRODUCTIE
WAT IS XEROSTOMIE - DROGE MOND
Het gaat hier niet over éénmalig een droge mond hebben op een warme dag maar over
voortdurende een droge mond hebben als gevolg van te weinig speekselproductie.
WAT MEER UITLEG OVER SPEEKSEL
- De speekselproductie bedraagt ongeveer 1.5 liter/dag !!!
- In rust is de speekselproductie ongeveer 0,3 ml/min. Tijdens het eten ongeveer 3 tot 4 ml/min).
- Met verouderen vermindert de speekselproductie niet. Droge mond is dus geen normaal verouderingsverschijnsel.
- Dit speeksel wordt geproduceerd door grote speekselklieren :glandula parotis (60% van de productie),
glandula submandibularis (20-30%) en glandula sublingualis (5%) (oorspeekselklier, onderkaakspeekselklier en ondertongspeekselklier) en door de kleine speekselklieren ter hoogte van het gehemelte, de binnenzijde van de lippen, de tong en de wangen (10%).
- Het speeksel bestaat uit water (99%), proteïnen, enzymen (amylasen) en immunologische factoren..
- Het speeksel zorgt voor de vertering van het voedsel door de enzymen in het speeksel,
voor het vloeibaarder maken van voedsel, om onze tanden te beschermen en om mondinfecties tegen te gaan.
- Ook voor te spreken, slikken en smaken is een normale speekselproductie noodzakelijk.
OORZAAK van XEROSTOMIE of DROGE MOND
- Medicatie is de meest voorkomende oorzaak : vooral de antidepressiva en de neuroleptica zijn hiervoor berucht. Ook bepaalde hoge bloeddrukmiddelen, diuretica oudere antihistaminica en nog andere kunnen monddroogte veroorzaken. Deze vorm van monddroogte is volledig omkeerbaar bij het stoppen van de medicatie. Bij monddroogte dus altijd eerst het lijstje van bijwerkingen van de medicatie overlopen.
- Radiotherapie in de halstreek is een belangrijke oorzaak omdat ze een zeer uitgesproken beschadiging van de speekselklieren kan geven en onomkeerbaar is. De speekselklieren zijn zeer gevoelig voor ioniserende straling. Er bestaat trouwens geen afdoende behandeling voor radiatie geïnduceerde xerostomie, zodat de klemtoon vooral ligt op het voorkomen van deze bijwerking
- Ziekte: Sjögren Syndroom (ook droge ogen) , slecht geregelde diabetes.
- Door operatie met wegname van een grote speekselklier.
- Depressie en stress.
SYMPTOMEN van XEROSTOMIE of DROGE MOND
- Xerostomie veroorzaakt vooral ter hoogte van de mond zelf klachten : slechte adem, ontstekingen van de mond (spruw, tandvleesontsteking, stomatitis) , meer tandbederf (cariësgevoeligheid), scheurmond, branderig gevoel in de mond en tong.
- Smakkende geluiden maken door die droge mond. Dit is echt typisch.
- Problemen met de tandprothese.
- Chronische keelpijn.
- Spraakproblemen.
- Slikproblemen door te droge voeding
- Slaapstoornissen door wakker worden omwille van droge mond..
BEHANDELING van XEROSTOMIE of DROGE MOND
Indien de droge mond door medicatie veroorzaakt wordt is stoppen van dit medicijn de eerste maatregel. Is dit niet mogelijk dan kan de dosis over de dag verdeeld worden met weglaten van de avonddosis gezien de speekselsecretie ’s nachts het laagst is.
Indien de oorzaak niet kan weg genomen worden bestaat de behandeling uit :
Stimulatie van de speekselklieren :
- Suikervrije kauwgom, zuurtjes
- Pilocarpine stimuleert de speekselproductie en kan gebruikt worden bij het syndroom van Sjögren en bij
xerostomie door radiotherapie. Pilocarpine is in België niet als specialiteit beschikbaar, maar kan
magistraal voorgeschreven worden (pilocarpinehydrochloride 5 mg per capsule 2-3/dag).
Terugbetaling bij syndroom van Sjögren en bij radiotherapie van hoofd en hals.
Ongewenste effecten zijn misselijkheid, zweten, diarree, bronchospasme, verergering glaucoom, bradycardie en hypotensie. Bij oudere patiënten en bij leverstoornissen starten met 3 x 2.5mg/d.
Vervanging van het speeksel: werkt slechts enkele uren. Mucine bevattende producten zijn doorgaans beter dan carboxymethylcellulose bevattende.
-
Oral Balance Liquid®, Oral Balance Gel®, BioXtra ® (bevochtigingsgel, gel mondspray, mondspoeling zonder alcohol, suikervrije kauwgom, zuigtabletten)
- Glandosane ® mondspray
- Evodry ® mondspray
- Xialine ® spray +mondspoeling
- Kunstspeeksel magistraal gemaakt (R/ Kaliumchloride 240 mg, Natriumchloride 168 mg, Magnesiumchloride 6 H2O 10 mg, Calciumchloride 2 H2O 30 mg, Kaliumdiwaterstoffosfaat 68 mg, Methylparaben 400 mg, Sorbitol 4.2 gr, Carboxymethylcellulose 2 gr, Aqua ad 200 ml DT/1200 gr)
Voeding tips:
- Drink vaak maar kleine beetjes: water, thee citroen, kamillethee, vruchtensap, koolzuurhoudende dranken of donker bier
- Kauw op friszure producten zoals komkommer, appel, tomaat, ananas, meloen, augurk of zilveruitjes
- Zuig op ijslolly’s gemaakt van ongezoet fruitsap.
- Gebruik ijsblokjes, zuurtjes, pepermunt of kauwgom
- Drink bij plakkerig gevoel in de mond, naast water ook yoghurt, karnemelk…..
Alcohol, koffie, sterk kruiden vermijden.
Stoppen met roken.
Tandbescherming :
- Tanden poetsen + flossen na elke maaltijd
- Zeer regelmatig tandartsbezoek !!
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!