Het vaststellen van een vaginale infectie moet vlot en weinig omslachtig zijn daar gans het labo onderzoek moet gebeuren in de loop van de consultatie.
Na het inbrengen van een speculum (liefst niet gelubrificeerd) wordt met 2 wattendragers voldoende fluor opgenomen.
Men voert een systematisch onderzoek uit: pH meting, rechtstreeks fluoronderzoek voor Trichomonas, gramkleuring + microscopie, sniftest.
Deze korte batterij van onderzoekingen kan zeer snel gedaan worden en geven in combinatie met de klachten en symptomen vrij accuraat de diagnose.
Bij twijfel kan dan de 2° wattendrager in een culturette mee gegeven worden naar het labo voor rechtstreeks onderzoek en cultuur.
pH strookje
KOH 10% in druppelflesje
Fysiologische oplossing
Set voor gramkleuring
Microscoop
Culturette voor transport naar labo bij twijfel- of onduidelijke gevallen.
PH METING VAGINALE FLORA
De pH geeft een beeld van de graad van kolonisatie door lactobacillen. DWZ : bij infecties waarbij de lactobacillen verdrongen worden door andere organismen stijgt de pH.
Deze eenvoudige test is echter zeer gemakkelijk en waardevol. Een normale pH sluit heel wat vaginale infecties uit.
De fluor kan met een wattendrager op de strip gebracht worden. Bij menses kan dit onderzoek niet verricht worden.
Factoren die de vaginale PH kunnen beïnvloeden.
(Een nauwkeurige pH aflezing is echter met de gewone strips heel moeilijk.)
Microbiële factoren
Candida pH < 4,5
Trichomonas vaginalis pH > 6
Bacteriële vaginose pH > 4,7
Mucopurulente cervicitis pH > 6
Aerobe vaginitis pH > 6
Cytolytische vaginitis pH < 4
Endocrinologische factoren
Prepuberteit pH > 4,5
Zwangerschap pH 3,8-4,5
Menopauze wisselend, meestal pH > 4,5
Estrogeengebruik pH daalt
Progestogeengebruik pH stijgt
Diabetes mellitus pH stijgt
Tijdelijke verstoringen
Intravaginale crèmes of vaginale spoelingen pH stijgt
Sperma (< 24 uur) pH stijgt
Menstruaal bloed pH stijgt
Vreemde lichamen pH stijgt
Antibioticagebruik pH stijgt meestal
KOH 10%
De snif test : na het aanbrengen van een druppeltje KOH 10% op de wattendrager kan men zeer gemakkelijk de typische aminegeur (visgeur) van bacteriële vaginose of Trichomonas opmerken. Dikwijls kan men echter reeds zonder KOH die typische aminegeur herkennen.
GRAMKLEURING
Vraagt 3 tot 4 minuten werk.
Ondertussen kan men de pH meten, rechtsreeks zoeken naar Trichomonas en de snif test doen:
Breng wat fluor op een draagglaasje en fixeer met een aansteker hoog boven de vlam
Kleur met kristalvioletoplossing 1 minuut . Afgieten, niet spoelen
Kleur met lugol 1 minuut . Afgieten : het preparaat is nu blauw gekleurd
Spoel met ethanol 96% en laat alcohol inwerken ½ minuut : het preparaat is terug vrijwel kleurloos. Pas op : niet te lang ontkleuren of alles wordt rood
Spoel met water
Kleur met waterige fuchsine 1 minuut
Spoel met water
Droog het preparaat kort met de aansteker
Bekijk het preparaat onder de microscoop met immersie olie (geen dekglaasje)
De Grampositieve bacteriën + Candida sporen en draden kleuren donkerblauw. De Gramnegatieve + vaginale epitheelcellen + leukocyten licht roze.
Men kan zo ook de lactobacillaire graad (LBG) bepalen:
Lactobacillaire graad I : normale flora waarbij bijna alleen maar normale en veelvuldige lactobacillen aanwezig zijn.
Lactobacillaire graad II : intermediair type, waarbij LBG IIa overwegend lactobacillen en LBG IIb overwegend coccoiden.
Lactobacillaire graad III : alle of bijna alle lactobacillen zijn vervangen door coccoiden.
MICROSCOPIE
Candida
Het microscopisch beeld in niet altijd zo duidelijk. Soms zijn er slechts na lang zoeken maar enkele sporen te vinden en ontbreken de schimmel draden.
De lactobacillen zijn nog aanwezig.
Clue cells: bacteriële vaginose
Clue cells zijn vaginale epitheelcellen die volledig overdekt zijn met gram negatieve (gram variabele) bacteriën en zo een gestippeld uitzicht krijgen. Deze gram negatieve bacteriën hebben de lactobacillen verdrongen die afwezig zijn.
Trichomonas
Op een dekglaasje brengt met een beetje fluor aan gemengd met fysiologisch.
Onmiddellijk bekijken (hun mobiliteit duurt niet zeer lang) en goed zoeken want soms zijn ze weinig talrijke aanwezig.
Men ziet de schokkende bewegingen van de Trichomonas en van de epitheelcellen .Soms kan men ook de flagellen zien bewegen. Men mag Trichomonas niet verwarren met witte bloed cellen die door het beeld zwemmen en niet die schokkende bewegingen vertonen.
TIP : laat het preparaat even opwarmen door het licht van de microscoop. Dit activeert de beweging van de Trichomonas.
De lactobacillen zijn sterk verminderd en de leukocytose toegenomen.
Aerobe vaginitis
Hier zijn ook de normale lactobacillen vervangen door andere aerobe bacteriën meestal E coli, groep B streptococcen, enterococcen en Staphylococcus aureus.
Ook veel leukocyten.
Atrofische vaginitis post menopauzaal
Men ziet enkel vaginale epitheelcellen en parabasaalcellen. De lactobacillen zijn sterk verminderd of
vrijwel volledig verdwenen. Toename leukocyten.
Cytolytische vaginose
Heel veel lactobacillen + beschadigde epitheelcellen (cytolysis) in
afwezigheid van Candida, clue cells of leukocyten.
CULTURETTE
Indien men twijfelt kan nog altijd een fluorstaal meegegeven worden naar het labo voor cultuur en verdere diagnostiek.
Enkele regels:
Bij positieve microscopie voor Candida wordt geen kweek aanbevolen. Enkel in de gevallen waar de kliniek suggestief is en de microscopie negatief wordt dit wel gedaan.
Voor bacteriële vaginose is cultuur niet zinvol.
Ook voor Trichomonas moet geen verdere onderzoek gebeuren als men ze rechtstreeks gezien heeft. Bij twijfel moet het staaltje snel (<4 uur na staalafname) naar het labo gebracht worden.
Hoe meer lactobacillen aanwezig hoe geringer de betekenis van eventuele bacteriële aanwezigheid. Want in principe is er geen bacteriële proliferatie mogelijk bij een pH < 4.5.
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!