Sudeck - Sympatisch Reflex Dystrofie

SUDECK SYMPATHISCHE REFLEX DYSTROFIE (SRD) REFLEX ALGODYSTROFIE POSTTRAUMATISCHE DYSTROFIE (PD) COMPLEX REGIONAAL PIJNSYNDROOM TYPE 1 (CRPS-1)

WAT IS SUDECK CRPS-1

Door een al of niet groot letsel, immobilisatie (gips), operatie of ongeval aan een lichaamsdeel (arm of been) treedt er een stoornis op in de autonome reflexboog (= ontregeling op van de zenuwen) die dit lichaamsdeel bezenuwd. Het onwillekeurig zenuwstelsel (=sympathisch zenuwstelsel) l reageert abnormaal op pijn die voortkomt uit de genoemde trauma.
Het hoeven echt geen grote letsels te zijn. Een kneuzing, verstuiking kunnen voldoende zijn. In mijn praktijk heb ik toch de indruk dat operaties en gipsimmobilisatie de meest voorkomende oorzaken zijn.
Sudeck kan ook spontaan ontstaan zonder duidelijke oorzaak.
Vooral pols en hand, enkel en voet zijn meest aangedaan Sudeck kan ook zeer gelokaliseerd zijn.
Het is een vreemde, niet zeldzame maar toch ernstige ziekte waarbij een klein letsel grote gevolgen kan hebben. De kans om sudeck te krijgen wordt geschat op 1 tot 2% na een ongeval of operatie aan een extremiteit.
Komt voor in alle leeftijden, maar vaker bij mensen tussen de 40 en 60 jaar en meer bij vrouwen (66%).
Men moet altijd aan Sudeck denken wanneer het normale genezingsproces stopt en er zich blijvende pijn in disproportie met het trauma ontwikkelt.

SYMPTOMEN SUDECK CRPS-1

Pijn, zwelling, kleurverandering, functieverlies.

Stadium 1: acute ontstekingsfase: de warme fase: duurt 1-4 maand

Hevig brandende pijn in het aangedane lichaamsdeel
Zwelling die verminderd met hoogstand
Verandering van huidskleur: roder worden.^
Het lidmaat voelt warm aan
Overmatig zweten met klamheid
Bewegen is pijnlijk en de normale functie van het gewricht is verminderd
Belasten doet de klachten toenemen
Op de botscan (3-fazen botscintigrafie) is heel duidelijk de hotspot te zien. (zie foto hierboven)

Stadium 2: subacuut stadium atrofie (=wegkwijnen): koude fase: duurt 3-9 maand

Nog branderige pijn en zwelling afhankelijk van de omgevingstemperatuur en de belasting.
De huidskleur wordt blauwachtig.
Het lidmaat voelt koud aan.
Verstijving van de gewrichten met verminderde spierkracht
Op röntgenfoto's is een vlekkerige botontkalking te zien.

Stadium 3: kan jaren duren of blijvend zijn: chronisch stadium of stabilisatiefase

De brandende pijn is meestal verdwenen maar er blijft meestal nog een meer zeurende pijn over.
De huid is dun, bleek, droog, glad en glanzend.
De zwelling is verdwenen.
De nagels zijn bros en breken snel af.
De stijfheid van de gewrichten is blijvend en de functie sterk verminderd. De vingers en tenen gaan in flexie (klauwhand of klauwvoet). De schouder kan evolueren naar frozen shoulder.
De letsels worden onomkeerbaar.

BEHANDELING SUDECK CRPS-1

De behandeling zo vroeg mogelijk opstarten !!!. Daarom is een vroegtijdige diagnose heel belangrijk. Eens de patiënt het chronisch stadium heeft bereikt is de behandeling heel teleurstellend. Het doel van de behandeling is de pijn te behandelen maar ook het functieverlies voorkomen en herstellen. Gelukkig genezen de meeste gevallen van Sudeck zonder restletsels. Slechts 10% behouden blijvende letsels.

Medicijnen

Calcitonine is een hormoon dat toegediend wordt via inspuitingen : pijnstillend, bloedvat verwijderend, gaat botontkalking tegen. Wordt omwille van de misselijkheid best ’s avonds gegeven. 100 E dagelijks gedurende 4-8 weken, dan om de 2 dagen gedurende 3-6 weken.
Bèta blokkers (propanolol) in stadium 1.
NSAID ( anti ontstekingsmedicatie zoals diclofenac, piroxicam …) vooral pijnstillend maar nemen de symptomen niet weg : stadium 1, de acute ontstekingsfase.
Corticosteroïden (prednisolone 40 mg/d af te bouwen in 2-4 weken) : stadium 1.
N-Acetylcysteïne (bruistablet) 600 mg 3x daags gedurende 3 maanden bij koude huidtemperatuur : stadium 2
Ca antagonist (nifedipine, verapamil) bij koude huidtemperatuur : stadium 2.
Medicatie tegen neuropathische pijn (amitriptyline, gabapentine,).
Ook gewone pijnstillers kunnen worden gebruikt.
In zeldzame gevallen wordt de zenuw welke verantwoordelijk is voor de ontregeling van de bloedvaten heelkundig of met inspuitingen uitgeschakeld worden zodat deze geen signalen meer doorgeven : sympatectomie.

Fysiotherapie: intensief = dagelijks + progressief opdrijven. Blijven actief en passief bewegen is zeer belangrijk.

Stadium 1:

Diadynamische stromen, ijs, zeker geen warmte.
Rust al of niet met tijdelijk gebruik van spalken of krukken. Hoogstand. Bewegen maar niet belasten. Pijn is een goede richtlijn.
Passieve mobilisatie onder de pijngrens desnoods met pijnstillers om de pijndrempel te verhogen. Overdreven mobilisatie met veel pijn zet het reflexmechanisme terug in gang en kan de sudeck verergeren.
TENS (Transcutane Electrische Neuro Stimulatie.) (TENS is een soort pijnstiller, maar neemt de oorzaak van de pijnklachten niet weg). Enkel zinvol deze behandeling te continueren als deze als werkzaam wordt ervaren.
Licht huishoudelijk werk aanraden.

Stadium 2:

Diadynamische stromen, wisselbaden, warmte (fango, IR)
Passieve mobilisatie onder de pijngrens desnoods met behulp van pijnstillers om de pijndrempel te verhogen.
Actieve oefentherapie binnen de pijn- en inspanningsgrens, daarmee bedoelen we: teveel doen lijdt tot meer pijn en meer symptomen, te weinig doen lijdt tot verstijven. Het is beter de activiteiten aan te passen aan de mogelijkheden van de dag.
TENS (Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie.)
Normaal huishoudelijk werk aanraden.

Stadium 3:

Intensieve fysiotherapie om de ankylose (= verstijving) weg te werken.
Normaal huishoudelijk werk aanraden indien mogelijk. Zoveel mogelijk doen.

VOORKOMEN SUDECK CRPS-1

Opletten voor spannende gipsimmobilisatie.
Bij ieder trauma na de helingsfase onmiddellijk starten met passieve en actieve mobilisatie.

Dokter John

disclaimer