Mirena spiraal - contraceptie

MIRENA SPIRAAL : CONTRACEPTIE EN ANDERE INDICATIES

(31-05-2014)

WAT is MIRENA SPIRAALTJE

Het MIRENA IUD is een IUD (of spiraaltje) dat dagelijks 20 µg levonorgestrel in de baarmoederholte afgeeft. Die hormonen bevinden zich in het verticaal verdikt steeltje.
Hierdoor wordt na enkele weken een levonorgestrel plasmaspiegel bereik die minder is dan 25% van deze onder het gebruik van orale contraceptiepillen die 150 µg levonorgestrel bevatten.

CONTRACEPTIE

Beschermd 5 jaar na plaatsing tegen zwangerschap.
De zwangerschapscijfers zijn zeer laag (1/1.000 vrouwenjaren) en na de verwijdering van het Mirena IUD is de kans op zwangerschap opnieuw onverminderd aanwezig.
Ook geschikt voor nulligravidae (nog geen zwangerschap gehad)
Meestal wordt het spiraaltje tijdens of vlak na de menstruatie ingebracht.
Het spiraaltje is direct na plaatsing effectief. Voor de plaatsing moet er zekerheid bestaan dat er geen zwangerschap is.
Mag niet geplaatst worden bij vaginale infectie wegens het risico om baarmoederontsteking en vandaaruit opstijgende infectie in het klein bekken te veroorzaken.
Het Mirena IUD kan geplaatst worden vanaf zes weken na de bevalling. Er is nog onduidelijkheid of borstvoeding de kans op een perforatie doet stijgen. Na een abortus of miskraam gedurende de eerste drie maanden waarbij al of niet een curettage nodig was kan het Mirena IUD direct worden geplaatst.
Verwijderen gaat heel gemakkelijk: aan de zichtbare draadjes het Mirena IUD uit de uterus trekken
Borstvoeding. Het Mirena IUD zorgt dat er een kleine hoeveelheid levonorgestrel in de moedermelk komt. Dit is geen probleem voor de baby.
Het Mirena IUD kan niet gebruikt worden als een soort after-morning device waarbij binnen de 5 dagen na een onbeschermde coitus een spiraaltje geplaatst wordt om zwangerschap te voorkomen. Koper houdende spiraaltjes kunnen hier wel voor gebruikt worden.

Hoe werkt het ?

Slijmprop baarmoederhals. Het Mirena IUD maakt de slijmprop in de baarmoederhals moeilijk doordringbaar voor zaadcellen.
Verdunning van endometrium. Meestal is er een ovulatoire cyclus en is er geen sprake van te weinig oestrogeen, terwijl het onderdrukkend effect van levonorgestrel op het endometrium de hoeveelheid vaginaal bloedverlies sterk vermindert. De hoge levonorgestrel concentraties in het endometriumweefsel onderdrukken sterk de proliferatie van het endometrium, zodat het dun blijft.
Overleving spermatozoa in baarmoeder. De aanwezigheid van levonorgestrel in de baarmoederholte schept ook een milieu dat de overleving van spermatozoa verhindert en het bevruchtingsproces tegengaat.

NIET-CONTRACEPTIEVE INDICATIES

Het effect van het Mirena IUD bij onderliggende indicaties treedt pas op na enkele tijd of maanden.

Menorragie : heel overvloedige maanstonden

Naast een aantal lokale en algemene oorzaken wordt bij een derde van de vrouwen met menoraghiëen geen oorzaak gevonden. Dit noemt men een idiopathische of essentiële menorragie. Bij vrouwen met menorragie veroorzaakt het Mirena IUD een vermindering met 86% van de hoeveelheid menstrueel bloedverlies na 3 maanden gebruik en met 97% na 12 maanden. Het IUD op basis van levonorgestrel is vergeleken met andere klassiek gebruikte medicamenteuze behandelingen (tranexaminezuur, NSAID’s, gewone pil of progestageen langs orale weg). De resultaten wijzen op een gunstiger effect op de levenskwaliteit van het IUD op basis van levonorgestrel ten opzichte van de andere behandelingen. Er was geen statistisch significant verschil tussen de groepen wat betreft het risico van ernstige ongewenste effecten. Deze nieuwe gegevens versterken dus de plaats van het IUD op basis van levonorgestrel als eerstekeuzebehandeling bij idiopathische menorragie.

Adenomyose

Adenomyose betekent dar er endometriumweefsel (slijmvlies binnenzijde baarmoeder) aanwezig is in het myometrium (spier baarmoeder).
Dit gaat gepaard met pijnlijke menses, menorragie en soms infertiliteit, hoewel adenomyose ook asymptomatisch kan zijn. De diagnose kan gesteld worden door histopathologisch onderzoek van de baarmoeder en kan vermoed worden op Echo van de baarmoeder.
Met een Mirena IUD vermindert de ernst van de dysmenorroe en de hoeveelheid bloedverlies.

Dysmenorroe (pijnlijke menses)

Vrouwen met dysmenorroe zonder aanwijsbare oorzaak, zoals endometriose of adenomyose, hebben vaak ook voordeel bij het gebruik van het Mirena IUD aangezien ongeveer 60% van de gebruiksters in amenorroe gaan.

Baarmoedermyomen

Bij myomen kan er abnormaal uterien bloedverlies optreden.
Met de Mirena IUD kan de hoeveelheid uterien bloedverlies vermindert met 84-90% .
Het is onduidelijk of de afmetingen van de myomen ook veranderen door de aanwezigheid van het Mirena IUD

Bescherming van het endometrium tegen hyperplasie

Door de lokale afgifte van levonorgestrel beschermt het Mirena IUD het endometrium tegen hyperplasie wanneer perimenopauzale en postmenopauzale vrouwen oestrogenen gebruiken als hormonale vervangingstherapie.
Een gelijkaardig beschermend effect over meer dan een jaar wordt beschreven bij vrouwen met een voorgeschiedenis van borstkanker die in de menopauze tamoxifen (Novaldex) gebruiken.

Opmerkingen

Abnormaal uterien bloedverlies tijdens het gebruik van het Mirena IUD moet steeds verder onderzocht worden.
Bij nulligravidae zijn er geen aanwijzingen dat het gebruik van het Mirena IUD het risico op infertiliteit of een pelvische infectie verhoogt . Het risico op een pelvische infectie is afhankelijk van het seksueel gedrag.
Cervixcytologie: er is geen verschil in het optreden van cytologische afwijkingen in de baarmoederhalsuitstrijkjes van gebruiksters van een Mirena IUD, van koperhoudende spiraaltjes of van andere contraceptiva.
Borstkanker: de aanwezigheid van levonorgestrel in het plasma verhoogt het risico op borstkanker niet en heeft eveneens geen effect op de werking van tamoxifen bij een vrouw die behandeld wordt voor borstkanker. Voor vrouwen met behandelde borstkanker moet in het individuele geval uitgemaakt worden of het voordeel van effectieve contraceptie met het LNG-IUS of andere niet contraceptieve effecten van het Mirena IUD opwegen tegen het potentiële risico. Het is dus niet uitgesloten dat een patiënte met behandelde borstkanker een Mirena IUD gebruikt als contraceptiemethode, of als behandeling van een gynaecologisch probleem of ter bescherming van het endometrium, bijvoorbeeld onder behandeling met tamoxifen.

Nadelige effecten

De kleine hoeveelheid levonorgestrel kan echter bij sommige vrouwen progestagene en androgene neveneffecten te weeg brengen zoals mastodynie (pijnlijke borsten), migraine, bekkenpijn, nausea of acne, stemmingsstoornissen, verandering in libido. Dit is eerder zeldzaam : 1%. Bij de meesten veroorzaakt die kleine dosis levonorgestrel echter geen systemische effecten.
De kans op expulsie (spontane uitstoting) bedraagt 2,9/100 jaar gebruik. Deze kans is misschien hoger voor jongere vrouwen of nulligravidae.
Een perforatie van de uterus treedt op bij 1-2/1.000 plaatsing.
Ongeveer 15% van de gebruiksters vermeldt hinderlijke onregelmatige uteriene bloedingen tijdens de eerste vier maanden na de plaatsing van het Mirena IUD. Het aantal dagen bloedverlies vermindert tijdens de volgende maanden. Toch blijven onregelmatige bloedingen de meest voorkomende reden tot verwijdering.
Er zijn ook aanwijzingen dat functionele ovariale cysten vaak voorkomen (bij ongeveer 17,5% na 6 maanden gebruik, en bij 21,2% na 12 maanden) . Meestal leiden zij niet tot symptomen en verdwijnen zij spontaan.
Amenorroe komt voor bij 20-60% van de vrouwen met normale menstruaties voor de insertie, bij 50-75% van de vrouwen met een probleem van menorragie en bij 61-100% van de vrouwen in de menopauze, die een oestrogeen gebruiken als vervangingstherapie. Voor sommigen is dit een comfort, voor anderen een bron van onrust en zorg.
Bij een zeldzame zwangerschap, ontstaan ondanks het gebruik van het Mirena IUd zal men trachten het IUD uit de baarmoeder te verwijderen onmiddellijk nadat de diagnose van zwangerschap gesteld wordt. Blijft het zitten dan zijn de risico’s voor verwikkelingen, zoals miskraam en voortijdige bevalling, verhoogd. Ongeveer de helft van de vrouwen, die zwanger worden met het Mirena IUD, heeft echter een ectopische zwangerschap.
Het absolute risico op een ectopische zwangerschap bij gelijk welk spiraaltje is echter laag (1/1.000 vrouwenjaren) en nog minder dan de helft van het risico van vrouwen zonder contraceptie.

Ter illustratie : mening van gebruiksters

contraceptie

Dokter John

disclaimer