Lage bloeddruk orthostatische hypotensie vagale en vasovagale syncope

LAGE BLOEDDRUK

(eenvoudige versie)
(26-8-2011)

Lees HIER uitgebreide versie artikel lage bloeddruk.

LAGE BLOEDDRUK ORTHOSTATISCHE HYPOTENSIE VAGALE SYNCOPE HYPOTENSIE

WAT

Dit zijn eigenlijk 3 aparte aandoeningen die ik hier door elkaar verweven heb daar ze allebei te maken hebben met lage bloeddruk of bloeddrukverlaging.

De druk in uw arterieel stelsel wordt zo laag dat de hersenperfusie in het gedrang komt en je symptomen krijgt.

Lage bloeddruk is een situatie van vrijwel continue lage bloeddruk met symptomen.
Orthostatische hypotensie is enkel lage bloeddruk bij rechtstaan.
Vagale syncope is een situatie van plotse bloeddrukverlaging met bewustzijnsstoornissen. Met neerliggen klaart het bewustzijnsverlies onmiddellijk op.

UITLEG OVER BLOEDDRUK

Als het hart samentrekt (systole) en bloed in onze arteries pompt dan stijgt de druk in deze bloedvaten = systolische druk = bovendruk. Afhankelijk van de leeftijd ligt die systolische druk tussen de 90 en 140 mm Hg. Als het hart ontspant (diastole) en niet samentrekt dan daalt het bloed in deze bloedvaten = diastolische druk = onderdruk= basisdruk. Afhankelijk van de leeftijd ligt die diastolische druk tussen de 50 en 90 mm Hg.
Normale bloeddruk : met verouderen stijgen de bloeddrukken.

Volwassenen: minder dan 135/85 mm Hg: normale bloeddruk
Kinderen : zeker onder de 120/80
Meer dan 160/95 mm Hg: hypertensie = hoge bloeddruk
Minder dan 90/60 mm Hg: hypotensie = lage bloeddruk

Bloeddrukschommelingen. Onze bloeddruk is geen vaste waarde maar veranderd voortdurend afhankelijk van onze activiteit, stress, witte jassen effect, slapen (- 20%) of wakker zijn…..
Een volwassen mens heeft ongeveer 5 liter bloed. Dus de inhoud van zijn bloedvatenstelsel is ± 5 liter = een vat van 5 liter. De druk wordt op peil gehouden door een combinatie van de kracht van de hart pomp en de vernauwing of verwijding van de bloedvaten via drukreceptoren. Als het vat groter wordt zonder dat de inhoud vermeerdert dan daalt de bloeddruk. Warmte doet de bloedvaten openzetten en kan dus bloeddrukdaling veroorzaken. Een warm bad doet de bloeddruk dalen. Als de inhoud (=aantal liter) verminderd zonder dat het vat kleiner wordt dan daalt ook de bloeddruk. Een snel optredend bloedverlies doet de bloeddruk dalen. Als de pomp minder druk kan leveren daalt ook de bloeddruk zoals bijvoorbeeld na hartinfarct. Gelukkig past ons lichaam zich razendsnel aan. Wanneer we rechtstaan en het bloed naar onze benen zakt gaan onmiddellijk de bloedvaten in onze benen en buik zich vernauwen en ons hart gaat sneller pompen zodat de druk weer stijgt.

Echt flauw vallen door lage bloeddruk (=syncope) is een verdediging van ons lichaam. Bloeddruk te laag met verminderde hersenperfusie -> vallen -> benen even hoog als hoofd -> bloed stroomt terug naar hoofd -> perfusie hersteld : men komt bij.

OORZAAK VAN TE LAGE BLOEDDRUK OF HYPOTENSIE

Een gewone lage bloeddruk is eigenlijk voor ons lichaam gezond gezien er geen belasting is voor de bloedvaten en het hart. Slechts als er symptomen zijn moet het nagezien worden.

Ernstige oorzaken lage bloeddruk

Snel optredend groot bloedverlies zoals bij acute maagbloeding.
Anafylactische shock : door een acute allergische reactie gaan alle bloedvaten openstaan en valt de bloeddruk zeer snel.
Overdreven gebruik van bepaalde medicatie: water afdrijvende middelen (diuretica, bloeddrukverlagende middelen (antihypertensiva), anti-anginosa…
Een acuut hartinfarct of hartritmestoornis, zowel te traag als te snel, waarbij de pompwerking van het hart plots sterk verminderd met hierdoor sterk verminderde output.

Minder ernstige oorzaken lage bloeddruk

Idiopathisch : er is geen duidelijke reden. Vooral bij jonge mensen en dan vooral vrouwen. 1,7% van de jonge (magere) meisjes en vrouwen hebben last van lage bloeddruk.
Warmte : warm bad, sauna, warm weer.
Uitdroging. Een combinatie van warm weer en weinig drinken.
Alcohol geeft vasodilatatie (verwijding arteries en venen).

Oorzaken orthostatische hypotensie

Abrupt rechtstaan bij mensen met een verminderde reflexcontrole zodat het bloed door de zwaartekracht naar beneden naar de benen en buik zakt en niet onmiddellijk hertstelt.
Rechtop staande houding : bij sommigen treedt de bloeddrukdaling onmiddellijk. Bij anderen pas na een bepaalde tijd (gemiddeld 25 minuten).
Medicatie: antihypertensiva, anti-anginosa (nitraten syncope),diuretica, antidepressiva, neuroleptica, sedativa, anti-parkinson medicijnen. B-blokkers schakelen ook ten dele deze vasoconstrictorische reflexen uit.
Langdurige bedrust omwille van een andere ziekte kan ook orthostatisme veroorzaken

Oorzaken vasovagale syncope

Emoties, pijn, angst kunnen onze hartslag plots vertragen met plotse bloeddrukval en bewustzijnsverlies tot gevolg. Dit heet een vagale syncope. (flauw vallen bij het zien van bloed vb.). Meestal treedt een langzaam verlies van bewustzijn en spiertonus op, zodat de patiënt letterlijk eerder door de knieën zakt en zich niet erg verwondt. Bij vagale syncope is er geen amnesie (niet meer weten war er is gebeurd) en geen verwardheid nadien. Dit is heel belangrijk voor het verschil met epilepsie. Stuiptrekkingen en urineverlies komen echter ook voor bij een gewone vagale syncope.
Hoesten, mictie, defecatie of andere valsalva-like maneuvers (luchtmatras opblazen) kunnen uitzonderlijk ook een vagale syncope uitlokken door verminderde veneuze retour naar het hart.

SYMPTOMEN VAN TE LAGE BLOEDDRUK OF HYPOTENSIE

Alle symptomen zijn vooral aanwezig bij rechtstaan of rechtop zitten. Eenmaal je ligt vermeerderd de hersenperfusie door de zwaartekracht. Het bloed stroomt van je benen en buik terug naar je hoofd. Ook moet opgemerkt worden dat er grote schommelingen zijn gedurende de dag. Iemand met lage bloeddruk heeft ook gedurende de dag periodes zonder symptomen.

Duizelig bij rechtstaan, licht gevoel in je hoofd.
Donker zien, het wordt zwart voor de ogen.
Geeuwen.
Vermoeidheid.
Valneiging of soms echt vallen. Vooral voor oudere mensen kan dit gevaarlijk zijn met het risico op breuken.
Klam zweet : het koud zweet breekt letterlijk uit.
Postprandiale hypotensie (=lage bloeddruk binnen de 90 minuten na de maaltijd) : rusteloos, bleek, gestoord zicht, vermoeidheid , slaperig, duizelig, gestoorde spraak, transpiratie, bewustzijnsverlies. Vooral na de ochtendmaaltijd en middagmaal.
Bewusteloos worden al of niet met schokken tijdens de bewusteloosheid en wegdraaien van de ogen : vagale syncope.
Bij neerliggen met de benen in hoogstand zeer snelle recuperatie (een halve minuut). Nadien weer volledig in orde.

DIAGNOSE VAN TE LAGE BLOEDDRUK OF HYPOTENSIE

Meestal zijn de klachten vrij duidelijk. Een goede navraag, klinische onderzoek en een routine bloedonderzoek volstaan meestal.
Ambulante bloeddrukmonitoring: de bloeddruk meten met een goede bloeddrukmeter (zie onderaan artikel) en in verschillende situaties zoals liggend, zittend, rechtstaand. Ook op verschillende momenten s ’morgens, s ’middags, s ’avonds , bij rustige activiteit of na inspanning, voor of na de maaltijd.
24 uurs bloeddruk meting om nachtelijke bloeddrukken te meten.
Voor orthostatische hypotensie te meten moet men eerst de patiënt 5 minuten laten liggen en dan meten na 1 en 3 minuten rechtstaan. Desnoods de test nog eens herhalen. Ook moet rekening gehouden worden met het witte jassen effect.
Niet altijd is er bij klachten van orthostatische klachten een meetbare hypotensie. Vooral bij jonge mensen komen zogenaamde initiële orthostatische klachten voor: 5 tot 10 seconden na opstaan ontstaat een licht gevoel in het hoofd, na enkele seconden trekken de klachten weg.

BEHANDELING VAN TE LAGE BLOEDDRUK OF HYPOTENSIE

Is er een belangrijke oorzaak dan moet die natuurlijk behandeld worden.

ALGEMENE MAATREGELEN

Lage bloeddruk

In eerste instantie proberen uitlokkende medicatie te vermijden of te verminderen : water afdrijvende middelen, hoge bloeddruk middelen, medicatie met bloeddrukverlagende bijwerkingen zoals antidepressiva en neuroleptica.
Zorg dat je uitgerust bent: vermoeidheid maakt het erger.
Voldoende zout en vochtinname : binnen het half uur na iedere maaltijd ongeveer 2 glazen water te drinken. Als de extra inname van zout (zoute koekjes (Tuc) of chips) werkt, doet het dat al na enkele dagen.
Koffie of cafeïne bij elke maaltijd.
Alcohol vermijden.
Voorzichtig opstaan en rechtkomen : wat blijven zitten op de boord van het bed en bij duize-ligheid terug gaan zitten of liggen. Geef je lichaam meer tijd om zich aan te passen aan de rechtopstaande houding.
Niet te lang wandelen of zware inspanning bij warm weder. Vasodilatatie (= uitzetting aders in benen en buik) vermijden : hete baden / warm vochtig we¬der.
Sporten en beweging zijn zeer goed om de bloeddruk op peil te houden.

Orthostatische hypotensie

Patiënt moet erop gewezen worden hoe hij moet opstaan : wat blijven zitten op boord bed en bij duize¬ligheid gaan zitten of liggen.
Platte rust overdag vermijden. Indien de patiënt toch overdag rust zittend met de voeten op de grond.
Elastische kousen : best reiken de kousen tot over de middel daar de meeste pooling gebeurt in abdomen : deze kousen worden echter slecht verdragen. Lange (tot aan lies) kousen kunnen ook reeds een gans stuk helpen. Deze kousen dienen uitgedaan te worden voor slapen.
Hoogstand hoofduiteinde bed met 5-20 ? gedurende de nacht.

Vagale syncope

Bij vagale syncope (= flauwvallen) is de beste, eenvoudigste en snelste behandeling de patiënt neerliggen met de benen omhoog. Vrij snel, in een 10 tal seconden, komt de patiënt weer bij zonder restletsels maar weet meestal niet goed meer wat er is gebeurt. Veel patiënten voelen de voortekenen van een syncope : lichtheid in het hoofd, zweten … en gaan liggen vooraleer ze syncopaal worden.
Bloeddruk verhogende manoeuvres ter preventie van recidiverende vasovagale syncopes: benen kruisen, opspannen van buik, billen en benen, met de handen krachtig in een object knijpen, met in elkaar gehaakte handen de armen abduceren (naar buiten doen) dit alles zonder de adem in te houden (de intra thoracale druk wordt dan te hoog en het bloed blijft perifeer).

MEDICATIE

Cafeïne : verminderd ook de lage bloeddruk na de maaltijd : 2 koppen koffie ’s morgens. Ook Cola light bevat veel cafeïne.
Dihydroergotamine ( Dihydergot®) : slechte orale beschikbaarheid en zeer wisselende resultaten zo oraal toegediend; opletten voor spasmen in perifere bloedvaten met koude handen en vingers.
Fludrocortisone (0,05-0,3 mg/d s’morgens bij opstaan/ laag beginnen en progressief opdrijven)(magistraal te bereiden) is een mineralocorticoïd dat het plasmavolume verhoogt door vocht- en zoutopstapeling.. Opletten : kan hoge bloeddruk verergeren of uitlokken.
Effortil ® (sympathomimeticum): de langwerkende vorm is niet meer te verkrijgen.

Dokter John

disclaimer