AAMBEIEN - HEMORROIDEN - SPEEN
CONSTIPATIE OBSTIPATIE VERSTOPPING
WAT IS CONSTIPATIE
Men spreekt van obstipatie of constipatie indien men moeilijke ontlasting heeft met weinig of harde stoelgang minder dan drie maal per week en dit gedurende lange tijd.
Vanuit de dunne darm komt een zeer dunne vloeibare brij in de dikke darm gelopen die deze brij langzaam vooruit stuwt ondertussen indikkend. Onze dikke darm is een soort droogkast: hoe langer erin , hoe droger.
Het stoelgangritme, de hoeveelheid en vastheid is verschillend van persoon tot persoon. 99 % van de Belgische bevolking gaat tussen drie maal per dag en drie maal per week naar het toilet.
OORZAKEN CONSTIPATIE
Levenswijze:
- Te weinig beweging: te zittend leven en te weinig sport. Beweging is heel belangrijk zoniet het belangrijkste om een goede stoelgang te hebben.
- Te weinig tijd: stress, gehaastheid en geen tijd voor de echt belangrijke dingen des levens : rustig naar het toilet gaan.
- Stoelgang ophouden: dit leert ons lichaam de normale reflex, laatste stuk endeldarm vol > ontlasten, te negeren.
- Veranderen van gewoonte en omgeving zoals op reis gaan, ziekenhuisopname.
Voeding:
- Veel te weinig natuurlijke reststoffen en vezels zoals in volkorengranen, in verse rauwe groenten.
- Te weinig laxatie: zoals fruit en natuurlijk laxerende stoffen.
- Te weinig drinken: stoelgang droogt uit.
- Te veel vetrijke voeding: vet vertraagt de stoelgang.
- Te veel vezelarme snacks en snoep met een hoop onnodige calorieën
Medicatie:
- Kalmeermiddelen, benzodiazepines, antidepressiva, hoestsiropen, morfine, pijnstillers met codeine of andere medicatie die de darmwerking vertragen. Bij plots optredende constipatie is het altijd interessant eens de bijsluiter van recente medicatie te raadplegen.
- Diuretica (water afdrijvende middelen) drogen de stoelgang uit.
- IJzer behandeling, calcium
- Misbruik van laxativa zoals biologische ”thee” en andere darm stimulerende middelen die darmgewenning geven en waarbij men op het laatst niet meer zonder kan.
Ziektes:
- Spastisch colon of irritable bowel
- Hypothyroïdie: verminderde schildklierwerking
- Bedlegerigheid na ziekte of operatie kan obstipatie induceren.
- Diabetes
- Darmaandoeningen: cave !
- Neurologische en psychiatrische ziektes: MS, parkinson, polyneuropathie, depressie, anorexie.
- Hypercalcemie, hypokaliemie.
- Minder frequent : anatomische afwijkingen zoals rectum prolaps, rectocoele, ziekte van Hirschsprung bij kinderen.
Luie darmen:
Slow transit obstipatie: sommige mensen en dan vooral vrouwen hebben ook gewoon “ luie darmen” waarbij de darmperistaltiek gewoon minder uitgesproken is.
SYMPTOMEN CONSTIPATIE
- Slechts één of twee keer per week ontlasting.
- Harde, droge ontlasting met soms echte keutels die bijna niet uit te duwen zijn.
- Opgeblazen gevoel met soms hevige spastische buikpijn.
- Pijn bij het uitpersen door mogelijkse kleine scheurtjes rond de anus.
- Defecatiedrang of het gevoel niet volledig leeg te zijn.
- Door die verhoogde druk in het colon tijdens het persen de vorming van aambeien of diverticulose.
- In heel erge gevallen kan de obstructie zo erg zijn dat er langsheen de harde stoelgangsbrokken toch een waterige stoelgang sijpelt = overloop diarree.
DIAGNOSE CONSTIPATIE
Niet iedere constipatie is “maar constipatie”.
Heel belangrijk is dat men geen ernstige zaken over het hoofd ziet.
Vooral constipatie bij mensen die voorheen goed naar het toilet gingen zonder dat hun leefgewoonten echt veranderd zijn moet goed onderzocht worden.
Daarom is een grondige medische kennis met een goede navraag en klinisch onderzoek vereist. Een gemakkelijk en goedkoop onderzoek is nog altijd eerst een digitaal onderzoek van het rectum.
BEHANDELING CONSTIPATIE : bewegen - vezels - natuurlijke laxatie - drinken
Het voornaamste is aanpassen van je levensgewoonten: meer bewegen, meer vezels in je dieet, meer natuurlijk laxerende middelen en genoeg drinken.
Medicatie komt slechts op de 2° plaats.
Deze basisregels zijn voor de meeste patiënten voldoende. Terug keren van de constipatie heeft dikwijls te maken met het hervallen in zijn oude leefgewoonten.
Het moeilijks te behandelen zijn patiënten die reeds zeer lange tijd hoge dosissen laxativa genomen hebben.
Belangrijk: na aanpassing van je leefgewoonten kan het een drietal weken duren vooraleer je resultaat bekomt. Dus volhouden !
- Meer lichaamsbeweging is essentieel in de behandeling van obstipatie.
- Drink genoeg: 1.5 tot 2 liter water / dag. Meer hoeft echt niet.
- Neem voldoende tijd om naar het toilet te gaan. Zorg voor lectuur om kalm te wachten tot de natuur haar werk doet. Zit niet als een gek u zelf aambeien te persen.
- Een goed methode om regelmaat te kweken is iedere morgen na het ontbijt 5 minuten op het toilet gaan zitten, zonder te persen. Na enkele tijd leert uw lichaam dat dan het moment gekomen is.
- Ophouden bevordert obstipatie: als men ontlastingsdrang voelt moet men naar het toilet gaan. Is die ontlastingsreflex door de jaren heen verdwenen dan kan dit terug aangeleerd worden aan ons lichaam door heel consciëntieus iedere ontlastingsdrang te volgen en naar het toilet te gaan.
- Sla geen maaltijden over en eet op regelmatige tijdstippen: ons lichaam houdt van regelmaat (bioritme).
- Vermijd vette spijzen, chocolade, witte rijst, wit brood, bananen, beschuiten, hardgekookte eieren, te veel koffie, thee, alcohol (die laatste 3 werken diuretisch en drogen dus de stoelgang uit).
- Twee uitgeperste appelsienen voor het ontbijt kunnen wonderen doen en zijn tevens een zeer goed bron van natuurlijke vitamine C. Drink of lepel het uitgeperst vruchtvlees ook op.
- Nadien voor ontbijt volkoren boterham met vruchtenconfituur (geen choco) + stuk fruit of gedroogde vijgen, dadels, pruimen + koffie dat de darmperistaltiek stimuleert.
- Ook een redelijke hoeveelheid vetstoffen is noodzakelijk : 1of 2 koffielepels olijfolie per dag op je salade.
Vezelrijke voeding:
Voer het aandeel vezelen progressief op om bijwerkingen te vermijden zoals winderigheid, opgeblazen gevoel en rommelingen. Men begint met een lage dosis en past wekelijks de dosis vezels aan. Ze moeten ook dagelijks genomen worden. Vezels zijn geen laxeermiddelen !!: ze werken traag en werken vooral op lange termijn.
Vezels hebben ook vocht nodig om op te kunnen zwellen. Vandaar het belang van veel drinken.
- Graansoorten: volkoren brood of bruin brood, volle rijst, volle vezel pasta’s
- Celluloserijk fruit:
- Vers: rabarber, vijgen, appelen, peren, ananas, citrusvruchten, pruimen, kiwi. Indien mogelijk de vruchten met de schil eten.
- Droog: gedroogde pruimen, abrikozen, rozijnen, vijgen dadels.
- Vezelrijke groente: tomaten, schorseneer, witloof, selder, kolen, spinazie, asperge, pepers, courgettes, sla, peulvruchten
- Muesli.
- Noten, pinda’s, psyllium( 1-3 koffielepels/dag) , lijnzaad (1-3 koffielepels/dag).
- Zemelen ( tot 6 soeplepels/d) in de soep of in je yoghurt. Bestaat ook in tabletten. Of een alternatief is All-bran (Kellogs).
Alhoewel commerciële bulkmiddelen gemakkelijker in te nemen zijn en meestal lekkerder dan zemelen geniet vezels in de natuurlijke voeding de voorkeur. Ook omwille van de kostprijs.
Natuurlijke laxatie:
- In veel fruitsoorten zitten er niet alleen vezels maar ook natuurlijk laxerende stoffen: pruimen, rabarber, rijp fruit, kiwi, citrus vruchten. Minimum 2 stukken fruit/dag.
- Karnemelk, peperkoek, speculoos, havermout,
- Olijven en olijfolie.
- Pas op: veel thee’s die verkocht worden om de stoelgang te bevorderen zijn wel natuurlijke producten maar werken zoals echte laxeermiddelen door de darm peristaltiek te verhogen en worden dus beter niet gebruikt.
MEDICATIE CONSTIPATIE
Niet iedereen kan echter geholpen worden door veranderen van leefgewoonten: bedlegerige, ouderen, mensen die bepaalde medicatie om een of andere reden moeten innemen, patiënten bij wie het veranderen van leefgewoonten onvoldoende effect heeft..
Bij dezen kan het noodzakelijk zijn een laxeermiddel in te schakelen.
Men moet een onderscheid maken tussen volledig natuurlijke middelen zoals bulkmiddelen en osmotische laxeermiddelen die geen gewenning geven en geen kwaad kunnen en de darm stimulerende laxeermiddelen die gewenning geven en die men best maar een korte periode gebruikt.
Bulkmiddelen:
De vezels nemen vocht op in de darmen, de hoeveelheid stoelgang neemt toe (= bulk) en zo worden de darmen gestimuleerd. Ze werken pas na 1-3 dagen.
Ze zijn zonder voorschrift te krijgen bij de apotheek of in natuurwinkels. Metamucil® (psyllium), Fybogel® (ispagula) , Spagulax® (ispagula), Colofiber®(ispagula), Normacol® (sterculiagom).
Osmotische laxeermiddelen:
- Lactulose worden door bacteriën omgezet in melkzuur en azijnzuur die de pH en de osmolariteit veranderen, waardoor de darmen meer vocht vast houden en de stoelgang minder droog wordt. Werken na 1-2 dagen. Lactulose kan wel wat winderigheid en vage ongemakken geven.
Duphalac®. Is goedkoper indien magistraal voorgeschreven.
- Macrogol (polyethyleenglycol of PEG) wordt niet gehydrolyseerd door de bacteriën in het colon en oefent zijn werking louter door een osmotisch effect uit. Forlax®, Movicol®, Laxido®. Er zijn duidelijk minder bijwerkingen dan met lactulose, werkt ook beter en mag ook langdurig gebruikt worden. Nadeel is wel de kostprijs.
- Osmotische laxeermiddelen op basis natriumzouten, kaliumzouten en fosfaten, oefenen hun werking uit door een osmotisch effect maar ook door een stimulerend effect. Ze hebben dezelfde werkingssnelheid (na 5 à 10 uren), maar ook dezelfde nadelen als de darm stimulerende laxeermiddelen.. Dus niet gebruiken.
Darm stimulerende laxeermiddelen:
Prikkelen rechtstreeks bepaalde zenuwuiteinden in de darmen en verhogen de vochtophoping in de darmen.. Hierdoor verbetert de darmfunctie. Worden best weinig gebruikt en dan nog voor een korte periode.
Bisacodyl (Dulcolax®) Natriumpicosulfaat(Laxoberon®) (Microlax®). Ze werken na 5-10 uur.
Al de andere laxeermiddelen zijn uit den boze en kunnen gevaarlijke bijwerkingen hebben. Uiteindelijk beschadigen ze zowel de bezenuwing van de darm als de darmwand zelf.
Het eindresultaat is een lui colon.
(vb. preparaten op basis van Aloë, Senna, paraffine, anthrachinone ). Dus niet gebruiken.
Colon peristaltiek bevorderende middelen:
Bepaalde medicijnen kunnen de propulsieve werking (= vooruitduwen) van het colon stimuleren : domperidon (Motilium®), metoclopramide (Primperan®), rucalopride (Resolor®).
Lavementen:
Bij echt harde stoppen gebruik je best een klein lavement zoals Microlax®. Iets groter is Laxavit®. Werking na 5-30 minuten. Gedurende een korte periode bij zeer harde stoelgang (keutels) in het rectum.
HELP HET LUKT NIET !: HARDNEKKIGE CONSTIPATIE
- Volledig en onmiddellijk stoppen van niet natuurlijke laxeermiddelen.
- Meer voedingsvezel per dag:
- 5 sneden volkorenbrood
- 2 porties ongeschild fruit
- 2 grote borden rauwkost
- ½ bord gekookte groenten
- 2 kleine aardappelen
- Extra zemelen
- Lijnzaad : dagelijkst 2 tot 3 maal per dag een eetlepel (10-15mg) lijnzaad samen met een gans glas water. Werking na 2-3 dagen.
- Bulkmiddelen: Metamucil® (psyllium), Fybogel® (ispagula) , Spagulax® (ispagula), Colofiber®(ispagula), Normacol® (sterculiagom).
- 2 liter vocht/dag
- Macrogol (Forlax®, Movicol®, Laxido®) s’avonds
- Domperidone (Motilium®) : 1 tablet 20 minuten voor de maaltijd 4/d
- Indien na 1 week de stoelgang uitblijft : Dulcolax 1-2 ’s avonds
Het wordt niet gemakkelijk. Het kan een echt lange tijd duren voor de eerste natuurlijke stoelgang komt. Vooral de eerste week of weken zijn er buikklachten deels door de constipatie deels door het groot gebruik van vezels. Zeker niet opgeven.
Het loont echt de moeite. Lees ook de tips hogerop in dit artikel.
Na enkele weken, maanden is alles geregeld en kan men beginnen het schema eenvoudiger te maken. Langzaam bouwt men af zonder opnieuw te hervallen in het gebruik van stimulerende laxeermiddelen. Men zoekt de ondergrens waarmee men nog een regelmatige stoelgang bekomt.
AFBOUWEN
In die volgorde:
- Dulcolax stop
- Domperidone stop
- Lijnzaadkorrels verminderen
- Macrogol verminderen > (proberen te stoppen)
- Bulkmiddelen verminderen > (proberen te stoppen)
CONSTIPATIE ZWANGERSCHAP
- Vooral tijdens 1° en 3° trimester komt constipatie veel voor.
- Lees en doe alle voorgaande tips.
- Desnoods de ijzertabletten stoppen. Ze zijn meestal toch niet nodig.
- Vergeet niet veel te bewegen. Vooral wandelen. Is goed voor de stoelgang en voor de preventie van spataders.
- Indien men toch een laxeermiddel nodig heeft mogen zowel de bulkmiddelen, lactulose en macrogol gebruikt worden.
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!
Vindt u deze pagina interessant? Breng dan ook uw kennissen op de hoogte!